Ontwikkeling van het bewustzijn en het ik
Een kind wordt zich steeds meer bewust van zichzelf, de ander en zijn omgeving. Het is daarom bijvoorbeeld belangrijk dat een volwassene met een peuter praat over "ik" en "jij" en "jou" en "mij". Een jong kind moet nog leren dat het een eigen persoonlijkheid heeft, los van zijn vertrouwde opvoeder.
Een peuter zal zich ook steeds meer bewust worden van zijn eigen lichaam. Daarom benoemen leidsters regelmatig verschillende lichaamsdelen van kinderen. Er zijn ook liedjes waarin lichaamsdelen voorkomen.
Tevens wordt een kind zich na zijn tweede verjaardag meer en meer bewust van het feit dat het zelf iets kan inbrengen, dat het een eigen wil heeft." Ik ben twee en ik zeg nee", hoort bij de ontwikkeling van het ik. Het kind gaat grenzen verkennen en wil dingen zelf bepalen.
De leidsters bij Mickey geven een kind ruimte om zijn eigen ik te ontwikkelen, bijvoorbeeld door het stimuleren van het zelf kiezen van een werkje waarmee het wil spelen. De leidster biedt daarbij hele duidelijke regels en grenzen. Binnen die grenzen kan het kind steeds meer over zichzelf ontdekken. Doordat onze leidsters zich duidelijk, positief-neutraal en consequent opstellen, zal dit een kind veiligheid bieden; de leidster is immers voorspelbaar. Het kind wordt als persoon altijd gewaardeerd. Niet elk gedrag wordt getolereerd. Het accepteren van een "nee" van een leidster hoort hierbij. De leidster legt een kind kort uit waarom iets wel of niet kan of mag.
Een kind mag zelf ook "nee" zeggen. Als het kind bijvoorbeeld aan het kleien is en een ander kind vraagt of het mee mag doen, kan het kind "ja" of "nee" zeggen. Kinderen moeten leren om "ja" of "nee" te zeggen en om een "nee" van een ander te accepteren. Wij begeleiden kinderen bij dit proces.
Morele ontwikkeling
Je kunt zeggen dat bij de ontwikkeling van het ik ook de morele ontwikkeling vaak om de hoek komt kijken. Kinderen leren wat goed en fout is en wat wel mag en niet mag. In de peuterperiode zie je deze morele ontwikkeling heel duidelijk. Bij Mickey mogen kinderen bijvoorbeeld alleen met sokken op de bank en niet met hun schoenen. Als een kind dit toch doet, dan zeggen de andere kinderen hier direct iets van. Daarom is de peuterperiode ook de ideale periode om met eenvoudige regels te beginnen waar kinderen zich aan moeten houden.
Tot de leeftijd van 2 jaar begrijpen kinderen opgelegde regels vaak nog niet.